Hòa giải thất bại, doanh nghiệp phải làm gì tiếp theo?

Trong hoạt động kinh doanh, thương lượng và hòa giải luôn là bước đi đầu tiên được khuyến khích khi có mâu thuẫn. Tuy nhiên, khi các nỗ lực tự nguyện không mang lại kết quả, và tình trạng hòa giải thất bại xảy ra, doanh nghiệp buộc phải tính đến các biện pháp tài phán mang tính cưỡng chế để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Lúc này, bạn sẽ đứng trước một “ngã rẽ” chiến lược có ảnh hưởng sâu sắc đến thời gian, chi phí và cả uy tín: lựa chọn giữa Trọng tài Thương mại hoặc Tòa án Nhân dân. Quyết định này sẽ định hình toàn bộ lộ trình giải quyết tranh chấp và phụ thuộc hoàn toàn vào một yếu tố cốt lõi: Thỏa thuận trọng tài.

Yếu tố quyết định lộ trình sau khi hòa giải thất bại: Thỏa thuận trọng tài

Việc doanh nghiệp sẽ đi theo hướng Trọng tài hay Tòa án sau khi hòa giải thất bại không phải là một lựa chọn tùy ý, mà phụ thuộc chặt chẽ vào việc các bên có giao kết thỏa thuận trọng tài hay không.

• Trường hợp 1: Hợp đồng CÓ thỏa thuận trọng tài
  Nếu các bên đã có thỏa thuận trọng tài hợp lệ, đây là phương thức giải quyết mang tính bắt buộc. Luật Trọng tài thương mại 2010 quy định rất rõ rằng Tòa án phải từ chối thụ lý khi có thỏa thuận trọng tài, trừ trường hợp thỏa thuận đó vô hiệu hoặc không thể thực hiện được.
  • Lộ trình tiếp theo: Doanh nghiệp sẽ tiến hành khởi kiện ra Trung tâm trọng tài đã được chỉ định trong thỏa thuận.
• Trường hợp 2: Hợp đồng KHÔNG CÓ thỏa thuận trọng tài
  Khi hòa giải thất bại và hợp đồng không đề cập đến trọng tài, Tòa án là cơ quan giải quyết mặc định theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
  • Lộ trình tiếp theo: Doanh nghiệp chuẩn bị hồ sơ và nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền (thường là nơi bị đơn đặt trụ sở).

Để giúp bạn đưa ra quyết định chiến lược, hãy cùng phân tích sâu hơn về hai lộ trình này.

Lộ trình 1: Giải quyết bằng Trọng tài – Nhanh chóng, bảo mật

Đây là con đường pháp lý hiện đại, được các doanh nghiệp ưu tiên khi đề cao tốc độ, tính bảo mật và chuyên môn của người giải quyết tranh chấp.

1. Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện:Gồm Đơn khởi kiện (nêu rõ nội dung, yêu cầu), bản sao thỏa thuận trọng tài, và các chứng cứ liên quan (hợp đồng, hóa đơn, email, biên bản…).
2. Nộp hồ sơ và tạm ứng phí:Tố tụng trọng tài chính thức bắt đầu khi Trung tâm trọng tài nhận được đơn kiện. Thủ tục này nhanh gọn hơn so với việc nộp tạm ứng án phí tại Tòa án.
3. Thành lập Hội đồng trọng tài:Các bên được quyền chọn Trọng tài viên là chuyên gia trong lĩnh vực tranh chấp (xây dựng, tài chính, hàng hải…). Điều này đảm bảo người “cầm cân nảy mực” thực sự hiểu sâu về bản chất kỹ thuật của vụ việc.
4. Tham gia phiên họp giải quyết:Phiên họp diễn ra không công khai, giúp bảo vệ tuyệt đối các bí mật kinh doanh và uy tín thương hiệu khỏi sự dòm ngó của đối thủ và công chúng.
5. Nhận phán quyết chung thẩm:Phán quyết của trọng tài có hiệu lực ngay khi ban hành và không bị kháng cáo. Doanh nghiệp có thể nhanh chóng yêu cầu thi hành án. Toàn bộ quá trình này tại CLAC thường chỉ mất 4-6 tháng.

Lộ trình 2: Giải quyết bằng Tòa án – Truyền thống, nhiều cấp xét xử

Đây là phương thức truyền thống, áp dụng khi không có lựa chọn nào khác sau khi hòa giải thất bại.

1. Soạn và nộp hồ sơ khởi kiện tại Tòa ántheo mẫu và thủ tục của Bộ luật Tố tụng dân sự.
2. Nộp tạm ứng án phítại Cơ quan thi hành án dân sự để Tòa án thụ lý vụ án.
3. Giai đoạn chuẩn bị xét xử và hòa giải tại Tòa:Giai đoạn này có thể kéo dài nhiều tháng, Tòa án sẽ tiến hành các thủ tục như thu thập chứng cứ, lấy lời khai và tổ chức phiên hòa giải bắt buộc.
4. Tham gia phiên tòa sơ thẩm công khai:Mọi thông tin, lập luận của các bên đều được công khai, có thể ảnh hưởng đến hình ảnh doanh nghiệp.
5. Giai đoạn phúc thẩm (nếu có):Bất kỳ bên nào không đồng ý với bản án sơ thẩm đều có quyền kháng cáo. Quá trình xét xử phúc thẩm lại tiếp tục kéo dài, làm cho thời gian giải quyết vụ việc có thể lên đến vài năm.

FAQ: Những câu hỏi thường gặp khi hòa giải thất bại

• Sau khi hòa giải thất bại, có thể thỏa thuận giải quyết bằng Trọng tài được không?
  Hoàn toàn có thể.Các bên có thể ký một thỏa thuận trọng tài riêng biệt ngay cả khi tranh chấp đã phát sinh. Đây là một giải pháp thông minh để chuyển hướng vụ việc sang một quy trình nhanh gọn hơn.
• Nếu đối tác khởi kiện ra Tòa án dù đã có thỏa thuận trọng tài thì phải làm gì?
  Bạn cần làm đơn yêu cầu Tòa án từ chối thụ lý và gửi kèm thỏa thuận trọng tài. Theo luật, Tòa án có nghĩa vụ tôn trọng thỏa thuận của các bên và chuyển vụ việc cho Trọng tài giải quyết.
• Chi phí giữa hai lộ trình này khác nhau như thế nào?
  Chi phí trọng tài thường có thể dự đoán trước dựa trên biểu phí công khai. Trong khi đó, chi phí tại Tòa án tuy có vẻ thấp hơn ban đầu nhưng có thể phát sinh nhiều khoản khác và kéo dài qua nhiều cấp, làm tăng tổng chi phí thực tế.

Lựa chọn thông minh ngay từ đầu là chìa khóa

Hòa giải thất bại không phải là ngõ cụt. Tuy nhiên, để tránh rơi vào thế bị động và phải theo một lộ trình tố tụng kéo dài, công khai tại Tòa án, lời khuyên quan trọng nhất từ CLAC là: hãy chủ động đưa điều khoản trọng tài vào hợp đồng ngay từ giai đoạn đàm phán. Đây chính là “tấm vé bảo hiểm pháp lý”, đảm bảo rằng nếu tranh chấp xảy ra, bạn sẽ được giải quyết theo một quy trình nhanh chóng, bảo mật và hiệu quả.

Lời khuyên quan trọng nhất từ CLAC là các doanh nghiệp nên chủ động đưa điều khoản trọng tài vào hợp đồng ngay từ giai đoạn đàm phán. Đây chính là “tấm vé bảo hiểm pháp lý”, đảm bảo rằng nếu tranh chấp xảy ra, bạn sẽ được giải quyết theo một quy trình nhanh chóng, bảo mật và hiệu quả.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Do quy định pháp luật có thể thay đổi và mỗi vụ tranh chấp có tình tiết khác nhau, Quý Doanh nghiệp vui lòng liên hệ trực tiếp với Trung tâm trọng tài Cửu Long (CLAC) để được tư vấn chính xác nhất.

——————————————————

Trung tâm trọng tài Cửu Long (CLAC)
Địa chỉ: Số 253AC2, Đường số 4, khu dân cư Hồng Phát, phường An Bình, thành phố Cần Thơ.
Hotline: 0292.2246.698
Email: trongtaicuulong@gmail.com