Trọng tài viên là ai? Vai trò và tiêu chuẩn lựa chọn trong tranh chấp thương mại
Trọng tài viên là chuyên gia độc lập, vô tư được các bên tranh chấp lựa chọn hoặc được Trung tâm trọng tài chỉ định để giải quyết tranh chấp và đưa ra phán quyết có giá trị thi hành như bản án của Tòa án. Việc lựa chọn đúng Trọng tài viên là yếu tố quyết định đến sự thành công, tính công bằng và hiệu quả của toàn bộ quá trình tố tụng.
Trọng tài viên theo quy định của pháp luật Việt Nam
Theo Điều 20 Luật Trọng tài thương mại 2010, một cá nhân được công nhận là Trọng tài viên phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn sau:
- Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
- Có trình độ đại học và đã qua thực tế công tác theo ngành đã học từ 5 năm trở lên.
- Trong trường hợp đặc biệt, chuyên gia có trình độ chuyên môn cao và có nhiều kinh nghiệm thực tiễn, tuy không đáp ứng yêu cầu về trình độ đại học, cũng có thể được chọn làm Trọng tài viên.
- Không phải là Thẩm phán, Kiểm sát viên, Điều tra viên, Chấp hành viên, công chức thuộc Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Cơ quan điều tra, Cơ quan thi hành án.
“Một Trọng tài viên giỏi không chỉ am hiểu pháp luật mà còn phải có kiến thức sâu rộng về lĩnh vực kinh doanh đang tranh chấp. Đây chính là lợi thế mà doanh nghiệp tại Cần Thơ và miền Tây rất cần khi giải quyết các vụ việc phức tạp.” – Nhận định từ chuyên gia CLAC.
Vai trò của Trọng tài viên trong giải quyết tranh chấp
Vai trò trọng tài viên không chỉ là “người phán xử” mà còn là người điều hành toàn bộ quá trình tố tụng, đảm bảo quy trình diễn ra công bằng, minh bạch và hiệu quả.
| Vai trò chính | Mô tả chi tiết |
| Đảm bảo tính công bằng | Trọng tài viên phải độc lập, vô tư, không có lợi ích liên quan đến các bên và phải công khai bất kỳ xung đột lợi ích tiềm tàng nào. |
| Điều hành tố tụng | Chủ trì các phiên họp, quản lý thời gian, xác định trình tự tố tụng và đảm bảo các bên đều có cơ hội trình bày quan điểm của mình. |
| Xác minh sự thật | Nghiên cứu hồ sơ, thu thập và đánh giá chứng cứ do các bên cung cấp để làm sáng tỏ các tình tiết của vụ việc. |
| Hỗ trợ hòa giải | Theo yêu cầu của các bên, Trọng tài viên có thể đóng vai trò trung gian giúp các bên hòa giải thành công, tiết kiệm thời gian và chi phí. |
| Ban hành phán quyết | Dựa trên hồ sơ, chứng cứ và quy định pháp luật, Hội đồng Trọng tài sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng, có giá trị chung thẩm và bắt buộc thi hành. |
4 Tiêu chuẩn Vàng để lựa chọn Trọng tài viên hiệu quả
Lựa chọn đúng người sẽ quyết định hơn 50% thành công của vụ kiện. Dưới đây là 4 tiêu chí doanh nghiệp cần cân nhắc:
1. Chuyên môn sâu rộng
- Kiến thức pháp luật: Nắm vững các quy định về hợp đồng, thương mại và tố tụng trọng tài.
- Kiến thức ngành: Am hiểu sâu về lĩnh vực đang tranh chấp (ví dụ: xây dựng, logistics, tài chính – ngân hàng, nông sản…). Một Trọng tài viên hiểu thuật ngữ ngành sẽ nắm bắt vấn đề nhanh hơn.
2. Kinh nghiệm thực tiễn
Ưu tiên những Trọng tài viên đã có kinh nghiệm giải quyết tranh chấp tương tự. Doanh nghiệp có thể tham khảo hồ sơ, lý lịch của các Trọng tài viên được công bố trên website của các Trung tâm trọng tài như CLAC.
3. Tính độc lập, vô tư và khách quan
Đây là tiêu chuẩn bắt buộc. Doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ lưỡng các mối quan hệ của ứng viên Trọng tài viên để đảm bảo không có bất kỳ xung đột lợi ích nào với các bên liên quan.
4. Kỹ năng mềm
- Kỹ năng quản lý thời gian: Giúp đẩy nhanh tiến độ vụ việc.
- Kỹ năng giao tiếp và lắng nghe: Đảm bảo các bên được trình bày đầy đủ và phiên họp diễn ra hiệu quả.
- Kỹ năng phân tích và ra quyết định: Đưa ra phán quyết dựa trên lập luận logic và bằng chứng xác thực.
Giải đáp các câu hỏi thường gặp về Trọng tài viên
1. Một vụ tranh chấp cần bao nhiêu Trọng tài viên?
Các bên có quyền thỏa thuận vụ tranh chấp sẽ do một Trọng tài viên duy nhất hoặc một Hội đồng Trọng tài gồm ba Trọng tài viên giải quyết. Nếu không có thỏa thuận, số lượng sẽ là ba người.
2. Có thể chọn người không có trong danh sách của CLAC làm Trọng tài viên không?
Không. Theo quy tắc tố tụng của các trung tâm trọng tài uy tín như CLAC, các bên chỉ có thể chọn Trọng tài viên từ danh sách đã được trung tâm công bố để đảm bảo tiêu chuẩn và chất lượng.
3. Nếu một bên không chọn Trọng tài viên thì sao?
Nếu trong thời hạn quy định mà một bên không chọn được Trọng tài viên cho mình, Chủ tịch Trung tâm trọng tài sẽ chỉ định một người trong danh sách của Trung tâm để thay mặt bên đó.
4. Làm thế nào để tìm được Trọng tài viên phù hợp tại CLAC?
Để tìm Trọng tài viên phù hợp tại CLAC, doanh nghiệp có thể tham khảo danh sách và lý lịch chuyên môn được công khai trên website của chúng tôi hoặc liên hệ trực tiếp để được tư vấn dựa trên tính chất cụ thể của vụ tranh chấp.
Nội dung bài viết chỉ mang tính tham khảo. Quý Doanh nghiệp vui lòng liên hệ trực tiếp với Trung tâm Trọng tài Cửu Long (CLAC) để được tư vấn chính xác và lựa chọn Trọng tài viên phù hợp nhất.
Trung tâm Trọng tài Cửu Long (CLAC)
Địa chỉ: Số 253AC2, Đường số 4, khu dân cư Hồng Phát, phường An Bình, thành phố Cần Thơ.
Hotline: 0292.2246.698
Email: trongtaicuulong@gmail.com
